Kolossale orde
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De kolossale orde, ook wel grote orde genoemd, is een bouworde waarbij zuilen, pilasters, halfzuilen of driekwartzuilen over meer dan één verdieping of over de volle hoogte van een gevel doorlopen.
Omschrijving
Bij de kolossale orde worden zuilen of pilasters gebruikt die zich uitstrekken over meerdere bouwlagen van een gebouw. Dit in tegenstelling tot de klassieke bouworden, waarbij een orde meestal per verdieping wordt toegepast. De kolossale orde wordt vaak toegepast om een monumentale en imposante uitstraling te geven aan een gebouw. Het gebruik ervan benadrukt verticaliteit en eenheid in het ontwerp. Dit architectonische element vinden we voornamelijk in gebouwen uit de Renaissance en Barok, maar het bleef in gebruik tot in de Beaux-Arts-architectuur.
Toepassing en geschiedenis
De kolossale orde werd een belangrijk kenmerk van de 16e-eeuwse maniëristische architectuur en de Barokke architectuur. Het gebruik ervan door architecten zoals Andrea Palladio droeg bij aan de verspreiding en rechtvaardiging van deze orde in latere periodes, zoals het neo-Palladianisme in de 17e eeuw. Ook in de Beaux-Arts-architectuur aan het einde van de 19e en begin 20e eeuw werd de kolossale orde nog toegepast. Een vroeg voorbeeld van het gebruik van doorlopende pilasters in een kolossale orde is de Basilica di Sant'Andrea di Mantova. Bekende voorbeelden zijn te vinden in gebouwen zoals het Palazzo dei Conservatori in Rome en het voormalige Stadhuis op de Dam in Amsterdam (nu Paleis op de Dam), waar soms zelfs twee kolossale orden boven elkaar werden gebruikt.
Vergelijkbare termen
Gigantische orde
Gebruikte bronnen: